تحقیق زراعت در مناطق خشك

گیاهان علوفـه‌ای
مقدمه

گیاهان عـلوفه ای و مــراتع منبع اصـلی انرژی بــرای تـغذیه دامــها می باشند .اگـر عــلوفه دارای كیفیت
كافی باشد میتواند 60 درصد نیاز غذایی گاوهای شیری ونیاز كامل گاوهای گوشتی را تامین نماید. اكثر گیاهان علوفه ای متعلق به دو خانواده گرامینه ولگومینوزه می باشند. در مناطق خشك ونیمه خشك ودر شــرایط فـاریاب ،گیاهان گرامینه پر تولید تراز گیاهان لگومینیزه مـی باشند واز نظر مصـــرف آب نیز دارای كارایی بیشتری هستند .در شرایط مساوی ،از نظـر رشد ،گیاهان لگــومینوزه از نظر پروتیین وكلسیم غنی تر از گیاهان گرامینه می باشند .
در مناطق خشك اگر آب كافی در دسترس ‏‎باشد ،شرایط مناسبی بـرای كشت گیاهان علوفــه ای فراهم است ودر این شرایط، اكثر گیاهان علوفه ای را میتوان كـشت كرد .بدین ترتیب كه در طول فصل سرد گیاهان علوفه ای را میتوان كشت كرد. بدین ترتیب كه در طول فصل سرد ،گیــــاهان مناطق معتدله ودر طول فصل گرم ،گیاهان مناطق گرمسیری مناسب خواهند بود . عـــدم وجود یخبندان در طول زمستان باعث میشود كه بتوان گیاهان پر محصولی مانند شبدر مصری ، كه دارای رشد مجدد سریعی می باشد و گیاهان چند ساله ی مانند یونجه كه می تواند در طــول سال ،تا 10 برداشت حاصل نماید كشت نمود. در طول تابستان ،نیز می توان گیاهان گرامینه یك ساله كه دارای توانایی تولید بسیار زیاد هستند ،از قبیل ذرت ، سود ا نگراس ، سورگم شیرین كشت نمود.
در برخی از مناطق نیمه خشك جهان ، واریته های هیبرید ذرت تا100 تن در هكتار علوفه سبز و شبدر برسیم تا 80 تن ( 6 تا7 برداشت ) می توانند تولید كنند.
بین گیاهان علوفه ای از نظر كارایی مصرف آب اختلاف زیادی وجود دارد بــرای مثال : یونجه برای تولید یك واحد ماده خشك ،4 تا6 مرتبه بیشتر از ذرت علوفه ای به آب نیـاز دارد و به همین دلیل در مواردی‌كه آب نادر و گران ایت ، ممكن است همین عامل باعث عدم كشت آن شود .
یونجه ،از معروفترین گیاهان علوفه ای مناطق خشك دنیا است . این گیاه و سایر گیاهان علــوفه ای مناطق خشك مفصل بحث خواهد شد .ذرت :یكی از معروفترین گیاهان تابستانه بسیــاری از مناطق خشك جهان است . رشد سریع آن ،عملكرد زیاد ،خوش خوراكی و ارزش غـذایی زیاد ان ،از دلایل عمده معروفیت این گیاه است .
در گذشته این گیاه به صورت دستپــاش یا در ردیفهای بسیار نزدیك به هم كشت می شد. و مقدار بذر
لازم جهت كاشت خیلی زیاد بود (300 ـ15 كیلو گرم در هكتار ) و6 تا 7 هفته پس از كاشت ،در شرایطی كه هنوز رسیده نبود بـر داشت می شد ،عملكرد در این شرایط معمولا كم و برابر40-30 تن در هكتار بود . در سالهای اخیر روش كاشت كاملا تغییر كرده است و گیاه را با فاصله بیشتر كشت میكنند و موقعی كه هنوز برگها و ساقـه‌ها سبز هستند و دانه در حالت شیری یا خمیری است گیاه را برداشت می كنند . واریته هـای هیبرید جانشین واریته های معمولی شده اند و مصرف كودهای شیمیایی به مقدار زیاد رایج شده است .در چنین شرایطی عملكرد به 100-80 تن در هكتار می رسد.
گیاهان دیگری كه بــــرای تولید علوفه كشت می كنند و عملكرد خوبی دارند عبارتنداز: سورگم شیرین ،ســود انگراس، پنسلاریا و نخود گاوی .
گیاهان فوق در بهار و تابستان كشت می شوند .در مناطقی كه دارای زمستانهـای سخت می باشند تعلیف دامها با علوفه ذخیره شده انجام می شود(علوفه خشك و سیلو بعدا توضیـــح داده خواهند شد)ودر آن قسمت از مناطق خشك كه دارای زمستانهای معتدل هستند، گیاهان علوفه ای را می توان در زمستان كشت كرد و روزانه به مصرف رساند. یكی از گیاهان علوفه ای كه دارای عملكرد باالقوه زیادی می باشد شبدر مصری یا شبدر برسیم (‏‏‏Trifolium alexanderium) اسـت كه میتواند در شرایط آبیاری ،7 تا 8 برداشت را در طول 10-9 ماه حاصل نماید و عمـــلكرد آن به120-100 تن علوفه تازه در هكتار برسد .علاوه بر شبدر برسیم ،گیاهان زیر را مـــی توان در مناطقی كه دارای زمستانهای معتدل هستند به صورت فاریاب ،ودر مناطقی كه بارندگـــی كافی دارند به صورت دیم كشت نمود.
گونه ای از خلرها یكی از مهمترین گیاهان علوفه ای است و آفــات و امراض مهمی نیز ندارد. این گیاه از مقاومترین گیـــاهان علوفه ای نسبت به روش آبیــــاری غرقابی است و علوفه آن دارای ارزش غذایی خوبی می باشد . البته به علــت رشد اولیه كند آن و ساقـه های ضعیف و رشـد خوابیده ای كه دارد ،قـادر به رقابت با علفهـای هرز نیست . نخود فرنگی (Pisum sativum) بـرای خاكهای شنی بسیار مفید است و لوبیا اسبی دارای عملكرد كمی بوده و حساسیت زیاد آن به امراض و به خصوص بیماری Botrytis شده است.
یولاف ،در عرض 8 هفته پس از كاشت عملكرد زیادی تولید مینماید و علوفه آن به خوبی توسط دامها به مصرف می رسد . كلم علوفـه ای ،در خاكهای حاصل خیز و عمیق عملكرد بسیار زیادی دارد این گیاه، در اواخر تابستان كشت می شود و120-90 روز پس سبز شدن برداشت می گردد.
چغندر علوفه ای یكی دیگر از مهمترین گیاهان علوفه ای است كه میتوان در مناطق خشك كشت نمود . این گیاه را میتوان دو مرتبه در سال : یعنی در پاییز و در اول بهار كشت كـــرده و آن را در طول تابستان برداشت نمود .گر چه ریشه این گیاه دارای مقدار زیادی آب است ولی اثر زیادی بر تولید شیر در طول ماههای گرم و خشك تابستان داشته و اگر همراه با علوفه خشــــك یا علوفه چراگاه به دام داده شود تولید شیر بالا خواهد رفت . عملكرد چغندر علوفه ای می تواند 100-80 تن در هكتار بدون آبیاری و250-150 تن در هكتار در شرایط فاریاب باشد.