تحقیق روانشناسی در محیط اداری

تعریف روانشناسی:
عنوان تحقیق حاضر، نویسنده را موظف می‎دارد كه «روان‎شناسی» را، بدواً به صورت هر چه ساده توضیح و تشریح نماید. و سپس از «محیط اداری» تعریف به دست دهد. چه، شرط مبادلة‌صحیح اطلاعات بین نویسنده و خواننده، یا گوینده و شنوند، وجود محیط تفاهم و درك مفاهیم درست از اصطلاحاتی است كه در مكاتبه و یا محاوره ذكر می‎شود. بنابراین، صرفنظر از اختلافاتی كه بین دانشمندان دربارة تعریف این علم وجود دارد، روان‎شناسی را (كه از قدیم موضوع و هدف از مطالعة آن، شناخت خصوصیات پندار و كردار یك فرد آدمی بوده است، علم‎النفس، معرفت‎النفس و یا معرفت‎الروح می‎گفته‎اند) به شرح زیر تعریف می‎كنیم:
روان‎شناسی عبارت است از تحقیق و مطالعه در حیات نفسانی، و اعمال و رفتار انسان در احوال و اوضاع مختلف.
چنان كه می‎دانیم وجود انسان از دو قسمت تشكیل شده است. قسمت مادی یا بیولوژیكی (مانند استخوانها،‌عضلات، امعا، و احشا، و به طور كلی سلولهای گونا گون زندة تشكیل دهندة بدن) و قسمت غیرمادی (شامل افكار و تمایلات، احساسات غریزی، خشم، شادی و غم، پشیمانی و حالات روانی دیگر) ساخته شده است. قسمت مادی را «بدنیات» یا، «جسمیات»، و قسمت افكار و امیار را «نفسانیات» اصطلاح كرده‎اند. بدین ترتیب محدودة مباحث علم روان‎شناسی منحصر به تحقیق و مطا لعه در نفسانیات، و كشف قوانین موجود در روابط آنها است.
علم روان‎شناسی از قرون قبل از میلاد مورد توجه بوده، تا دو قرن پیش در اروپا و تا چندی قبل در ایران، جزء یكی از فصول فلسفه شناخته می‎شد. به همت دانشمندانی چون «جان‎لاك» انگلیسی و «كندیاك» فرانسوی این علم به صورت مستقل از فلسفه درآمد. در حال حاضر رشته‎های مختلف این دانش بسیار زیاد است. كافی است كه به نظر آوریم عده‎ای در روان‎شناسی كودكان، جماعتی در روان‎شناسی تطبیقی، گروهی در روان‎شنای حیوانی، یا روان‎شناسی از لحاظ بیماریهای دماغی و همچنین روان‎شناسی اجتماعی تخصص یافته‎اند.
از آنجا كه «‌روان‎شناسی در محیط اداری» را باید فصلی از «روان‎شناسی اجتماعی» بدانیم، لازم است كه دربارة‌ این رشته بیشتر توضیح دهیم:
اصولاً در روان‎شناسی اجتماعی، سعی بر این است كه رفتار فرد در قبال اعمال و سلوك دیگران نسبت به او، مطالعه شود. یا بنا به عقیدة «آلپورت» غرض آن است كه دریابیم و بیان كنیم كه اندیشه و احساس و رفتار یك فرد، در جمع آدمیان دیگر، چگونه و تابع چه اصولی است.
حال با توجه به تعریفی كه از «اداره» بیان خواهیم داشت، خواهیم دانست كه محیط اداری نیز به نوبة‌ خود، محیط اجتماعی محدود و مخصوصی است كه روابط و فعل و انفعالات افراد در آن، قسمتی به موجب قوانین و مقررات مصوب، و قسمتی برابر رسوم و نظامات عمومی، استوار و برقرار می‎گردد. فی‎المثل، اگر در محیط اجتماعی، طبقات مختلفی براساس ثروت و امكانات اقتصادی موجود است، و این اختلاف طبقاتی،‌ خالق رفتار و سلوك معینی بین مردم می‎باشد، در محیط ادرای هم سلسله مراتب سازمانی مقتضیاتی به وجود می‎آورد كه عضو اداره را ناگزیر از یك سری عكس‎العمل‎های خاص در مقابل اعماق مافوق می‎سازد. ما در این كتاب می‎خواهیم اثر خصوصیات خلقی و روانی فرد را در جامعة ‌اداری، و تأثیر دیگران (زیردستان همطرازان و مافوقان) را روی شخصیت او مورد مطالعه قرار دهیم، لذا باید در ابتدا «اداره‌‌» را تعریف كنیم:

تعریف اداره:
در علم اداره می‎گویند: «آن‎گاه كه سعی و كوشش چند نفر از افراد انسانی به منظور وصول به هدف معینی، مشترك شود، اداره به وجود می‎آید». به عبارت دیگر، غرض از اداره، محیطی است كه در آن جمعی برای رسیدن به هدف واحد و مشخصی می‎كوشند.